7 Ocak 2023 tarihinde yürürlüğe girecek olan ve “Kanada Çevre Koruma Kanunu” çerçevesinde hazırlanmış olan “Formaldehyde Emissions from Composite Wood Products Regulations-CANFER” adlı düzenlemeye göre belirlenmiş limitleri aşan miktarda “formaldehyde” adlı kimyasal madde salınımına neden olan ve gerekli test ve sertifikasyon işlemleri yapılmamış olan “kompozit ahşap ürünlerin” Kanada’da satışı, satış taahhüdünde bulunulması ve ithalatı yasaklanmıştır.
Kanada Hükümeti tarafından yapılan açıklamada “formaldehyde” adlı kimyasal ürünün kapalı yaşam alanlarında göz, burun ve boğaz sağlığı bakımından ciddi riskler oluşturduğu ve özellikle çocuklardaki astım semptomlarını tetiklediği; konut, işyeri ve kapalı yaşam alanlarında iç dekorasyon malzemesi olarak kullanılan “kompozit ahşap ürünler”in “formaldehyde” salınımına neden olduğu; Kanada genelinde “formaldehyde“ salınımının açık havada azaltılmasına yönelik düzenlemeler bulunmakla birlikte, gönüllü uygulamalar dışında, mevcut durumda kapalı alanlarda kısıtlayan herhangi bir düzenleme bulunmadığı ifade edilmiş; “CANFER”in ilk etapta 7 Ocak 2023 tarihi itibariyle “kompozit ahşap ürünler” için hayata geçirileceği; 7 Ocak 2028 tarihi itibariyle ise “laminat ürünler”i de kapsayacak şekilde kapsamının genişletileceği belirtilmiştir.
Söz konusu düzenleme kapsamına “marangoz, mobilya ve vitrin” malzemesi olarak iç dekorasyonda kullanılan “kompozit ahşap ürünler, sert ahşap kontrplaklar (hardwood plywood-HWPW), orta yoğunluklu suntalar (medium-density fibreboard-MDF), ince MDF ürünler, yongalevhalar (particleboard) ve laminat ürünler” dahil edilmiştir. “Sert ahşap kontrplaklar (HWPW)” ve “laminat ürünler”in ise sadece “yongalevha, MDF veya kaplama ürünler”den üretilmiş olanları kapsama dahil edilmiştir. Öte yandan, “elyaf levha veya kereste”den üretilmiş “sert ahşap kontrplaklar (HWPW)” anılan düzenlemenin kapsamına alınmamıştır. “CANFER”e tabi olmayan ürünler düzenlemenin 4. Madddesinde sayılmakta olup örneğin “motorlu taşıtlar, araçlar veya hava taşıtları”nda kullanılan “kompozit ahşap ürünler” düzenleme dışında bırakılmış; “mobil konutlar, karavan tipi evler ve hobi amaçlı treylerler” düzenlemeye dahil edilmiştir. “Mobilya” veya “zemin kaplama ürünleri” gibi bitmiş (finished products) ürünlerde kullanılan “kompozit ahşap panel ve laminat ürünler” de “CANFER” kapsamında öngörülen test ve limitlere tabi tutulmuştur.
“CANFER”e göre tüm kompozit ahşap ürünlerin Kanada’da satışı öncesinde etiketlenmiş olması şart koşulmuştur. Alternatif olarak ise işletmelerin etiketlerinin bir kopyasını talep edildiğinde ibraz edecek şekilde hazırda bulundurmaları yöntemi getirilmiştir.
“CANFER”e göre üreticilerin yapması gereken “ana testler” ve “kalite kontrol testi” şeklinde iki tür test bulunmaktadır. Ana testlerin “CANFER”in 17. Maddesine uygun biçimde akredite edilmiş laboratuvarlar tarafından yılda dört defa gerçekleştirilmesi gerekmektedir. “Kalite kontrol testi” ise ürün çeşidine göre ve üretim esnasında günlük-haftalık-aylık periyotlarla yapılabilen bir test türü olarak tanımlanmıştır.
“CANFER” kapsamında “formaldehyde” salınımına ilişkin limitlere uyma zorunluluğunun yanısıra işletmelerin satış veya ithalat işlemi öncesinde “kompozit ahşap panel ve laminat ürünleri”ni ayrıca, üçüncü taraf sertifikasyon müessesesine (third-party certifier-TPC) onaylatmış olması zorunluluğu bulunmaktadır (https://www.canada.ca/en/health-canada/services/chemical-substances/chemicals-management-plan/initiatives/third-party-certifiers-composite-wood-products-containing-formaldehyde.html). ABD’nin “TSCA Title VI” düzenlemesi kapsamında sertifikasyon işlemi gerçekleştirilmiş olan “kompozit ahşap ürünler” “CANFER”e uygun biçimde kabul edilecektir. Geçerli bir sertifikasyon işlemi için üçüncü taraf sertifikasyon müessesesi tarafından bir işletmeye en az beş adet “ana test” ve beş adet “kalite kontrol testi” uygulanmış olması şartı getirilmiştir. “CANFER” kapsamında sertifika belgesine ilişkin herhangi bir şablon öngörülmemiş olmakla birlikte sertifikada İngilizce veya Fransızca dilinde yer alması gereken zorunlu bilgiler sayılmıştır. Buna göre diğer bilgilerin yanı sıra “sertifikasyon işlemini gerçekleştirenin yerleşim yeri ve posta adresleri, telefon numarası ve e-posta adresi ile iletişim kişisinin adı ve soyadı bilgilerinin güncel ve doğru biçimde üretici nezdinde muhafaza edilmesi” zorunlu kılınmıştır.
“CANFER”in uygulama süreçlerine yönelik tavsiyeler ile ilgili olarak “Kanada Sağlık Bakanlığı (Health Canada)” tarafından 23 Aralık 2022 tarihinde yayımlanan “Guidance document on the Formaldehyde Emissions from Composite Wood Products Regulations” adlı rehber belgenin incelenmesinde fayda görülmektedir (https://www.canada.ca/en/health-canada/services/chemical-substances/chemicals-management-plan/initiatives/guidance-document-formaldehyde-emissions-composite-wood-products-regulations.html).
Öte yandan, 7 Ocak 2023 tarihinden önce Kanada’da üretilmiş olan veya ithalat işlemi gerçekleştirilmiş olan ürünlere, üretim tarihine ilişkin belge ve kayıtların ibraz edilmek üzere muhafazası şartı ile, “CANFER” uygulanmayacaktır.
Hükümet tarafından yapılan açıklamada “CANFER”in uyumlaştırılması ve uluslararası rekabet açısından olumsuz bir duruma sebebiyet vermemesi bakımından ABD’nin “Toxic Substances Control Act, Title VI (TSCA Title VI)” adlı düzenlemesi ile mümkün mertebe uyumlu biçimde tasarlandığı ifade edilmiştir. İki dilde hazırlanmış ve ABD’nin bahsekonu düzenlemesine uyumlu olduğu belgelendirilebilen “kompozit ahşap ürünler” “CANFER”in etiketleme koşullarına uygun kabul edilecektir. Bu sayede şirketler için maliyet tasarrufu sağlanması ve “CANFER”e uyumun kolaylaştırılması hedeflenmiştir. ABD’de “CANFER”e benzer bir düzenleme 2018 yılından beri yürürlükte olup bu konuda California Eyaleti’nde 2009 yılından beri yürürlükte olan bir düzenleme mevcuttur. Kanadalı “kompozit ahşap ürün” üretimi gerçekleştiren işletmelerin büyük çoğunluğu ABD’ye ihracat gerçekleştirdiklerinden sektör, büyük oranda ABD’nin ilgili düzenlemelerine zaten uyum sağlamış durumdadır. Kanada, başta Çin olmak üzere ülkemizin de dahil olduğu diğer ülkelerden bu tür ürünlerin ithalatını gerçekleştirmekte olup söz konusu düzenleme ile ABD pazarına giremeyen ve insan sağlığı açısından risk taşıyan nitelikteki ürünlerin Kanada pazarına yönlenmesinin de önüne geçmeyi amaçlamaktadır.
“CANFER” kapsamında “kompozit ahşap ürün” üretimi gerçekleştiren firmaların yıllık rapor hazırlama yükümlülükleri bulunmamaktadır. Bununla birlikte ülkedeki tüm üretici, ithalatçı ve satıcıların “Kanada Çevre ve İklim Değişikliği Bakanlığına (Minister of the Environment and Climate Change Canada)” “formaldehyde@ec.gc.ca” e-posta adresi kanalı ile 7 Ocak 2023 tarihinden itibaren 60 gün içerisinde bir bildirim yapmaları zorunludur. Söz konusu tek seferlik yapılacak bildirim sayesinde Hükümetin, düzenleme kapsamındaki işletmelerin tayini sürecinin kolaylaştırılması amaçlanmıştır. “CANFER” “yabancı üreticiler”i kapsamına almamakla birlikte yabancı üreticiler hakkında temel bilgilerin temini, “Kanada Çevre ve İklim Değişikliği Bakanlığı”nın talebi üzerine, Kanada’daki satıcı, ithalatçı ve yerel üreticilerin kayıtları üzerinden söz konusu olabilecektir.
“CANFER” in 2031 yılına kadar Kanada Hükümetine yaratacağı toplam maliyetin C$2,3 milyon; sektöre doğuracağı ilave maliyetin ise C$8,3 milyon olacağı tahmin edilmektedir. Hükümetin “kar-maliyet analizi” bakış açısı ile yaptığı değerlendirmeye göre ise aynı dönemde en az 460 çocuğun astım hastalığına yakalanması önlenmiş olursa söz konusu yeni düzenlemeden “toplam net kamusal fayda” elde edilmiş olacaktır.