Kanada Merkez Bankası, 7 Haziran 2023 tarihinde yapılan bir açıklama ile gecelik faiz oranını 25 baz puanlık artışla %4,75’e, banka faiz oranını %5’e, mevduat faizini %4,75’e çıkarmıştır. Kanada Merkez Bankası, alınan bu kararla Bankanın “parasal sıkılaştırma politikasına (quantitative tightening)” devam edeceğini açıklamıştır.
Kanada Merkez Bankası tarafından açıklanan faiz kararı ile politika faiz oranı 2001 yılı Mayıs ayından beri en yüksek seviyeye ulaşmıştır. Banka en son 25 Ocak 2023 tarihinde yaptığı açıklama ile politika faiz oranını 25 baz puanlık artışla %4,50’ye yükseltmişti.
Kanada Merkez Bankasının faiz artırım kararına paralel olarak Kanada'nın 5 büyük bankası olan RBC, TD Bank, BMO, CIBC ve Scotiabank'ın temel faiz oranları 8 Haziran 2023 itibariyle %6,70’den %6,95’e çıkarılmıştır.
Kanada Merkez Bankasının 7 Haziran 2023 tarihli açıklamasında ifade edilen hususlar aşağıda özetlenmektedir:
1. Küresel çapta tüketici fiyatları enflasyonu, bir yıl öncesine kıyasla büyük ölçüde daha düşük düzeyde seyreden enerji fiyatlarının da etkisiyle düşmekte ancak piyasalardaki enflasyon dinamikleri kararlı biçimde yüksek seyrini sürdürmektedir. Yüksek faiz oranlarının etkisi ile küresel çapta ekonomik büyüme yavaşlarken, dünyanın önde gelen merkez bankaları fiyat istikrarını sağlamak üzere faiz oranlarının daha da yükselmesi gerekebileceğinin sinyallerini vermektedir.
Amerika Birleşik Devletleri'nde tüketici harcamaları beklenmeyen ölçüde dayanıklı ve işgücü piyasası sıkı görünüm arz etmesine rağmen ekonomik büyüme yavaşlamaktadır. Avrupa'da ekonomik büyüme esasen durma noktasına gelirken, çekirdek fiyatlar üzerindeki yukarı yönlü baskı devam etmektedir. Çin'de ekonomik büyümenin ilk çeyrekteki artışın ardından yavaşlaması beklenmektedir. Öte yandan, finansal koşulların yeniden toparlanara, Amerika Birleşik Devletleri ve İsviçre'deki banka iflaslarından önceki haline geri döndüğü görülmektedir.
2. Kanada ekonomisi 2023 yılının ilk çeyreğinde yakaladığı %3,1'lik büyüme performansı ile öngörülenden daha güçlü bir performans sergilemiştir. Tüketim artışı, nüfus artışı faktörü hesaba katıldıktan sonra bile, beklenmeyen ölçüde güçlü ve geniş tabanlı olmuştur. Hizmetlere yönelik talep toparlanmaya devam etmiştir. Buna ilave olarak, faize duyarlı mallara yönelik harcamalar artmış ve son dönemde konut piyasası faaliyetleri yeniden canlanmıştır. İstihdam piyasasındaki sıkı görünüm seyrini sürdürmekte; daha yüksek sayıda göçmen alımı ve artan işgücü katılım oranları ile birlikte işgücü arzı artarken yeni arz edeilen ilave işgücünün istihdama hızlı biçimde katılımı, işgücüne yönelik güçlü talebin devam ettiğini göstermektedir. Genel olarak ekonomideki talep fazlalığının öngörülenden daha kalıcı olacağı düşünülmektedir.
3. Kanada’da 2023 Nisan ayında TÜFE %4,4'e yükselerek son 10 aylık dönemde ilk defa artış kaydetmiş; geniş yelpazeli mal ve hizmet fiyatlarında öngörülenden daha fazla artış yaşanmıştır. Enerji maliyetlerindeki düşüşe rağmen mal fiyatları enflasyonu artmıştır. Hizmet fiyatları enflasyonu, güçlü talep ve istihdam piyasasındaki sıkı görünümü yansıtan biçimde, yüksek seyrini devam ettirmiştir. Kanada Merkez Bankası, enerji fiyatlarındaki düşüş ve geçen yılki aşırı fiyat artışı verilerilerinin yıllık verilerden düşmesinin de etkisi ile birlikte, TÜFE’nin 2023 yılının yaz aylarında %3 civarına gerilemesini öngörmektedir. Bunun yanında, üç aylık çekirdek enflasyon hesaplamalarının aylardır %3,50-4 aralığında seyretmesi ve aşırı talebin devam etmesi, enflasyonun TÜFE için belirlenen %2'lik hedefin önemli ölçüde üzerinde kalabileceğine ilişkin kaygıları artırmıştır.
4. Kanada Merkez Bankası, mevcut para politikasının, arz ve talebi yeniden dengeye getirmek ve enflasyonu sürdürülebilir bir şekilde %2 hedefine döndürmek için yeterli ölçüde kısıtlayıcı olmadığı kanaatinde olup politika faiz oranını artırmaya karar vermiştir. “Parasal sıkılaştırma politikası”nın, kısıtlayıcı para politikasını tamamlama ve Banka bilançosunu normalleştirme işlevi bulunmaktadır. Kanada Merkez Bankası, çekirdek enflasyonun dinamiklerini ve TÜFE’nin genel görünümünü değerlendirmeyi sürdürecek; özellikle aşırı talep, enflasyon beklentileri, ücret artışı ve kurumsal fiyatlama davranışlarının dönüşüm sürecinin enflasyon hedefinin tutturulması çabaları ile uyumlu olup olmadığını değerlendirmeye devam edecek; Kanadalılar için fiyat istikrarını yeniden sağlama konusundaki kararlılığını sürdürecektir.
Kanada basınında Kanada Merkez Bankasının son faiz artırım kararına ilişkin yapılan değerlendirmelerde makro-ekonomik dengelerdeki dayanıklılığa rağmen yüksek enflasyonun hala kaygı verici düzeyde olduğu; bu endişe verici görünümün finansal piyasaları da etkisi altına alarak yeni yapılan veya güncellenen uzun vadeli konut kredisi (mortgage) sözleşmelerinde uygulanan faizlerde yukarı yönlü baskı oluşturduğu; bu durumun özellikle içinde bulunduğumuz dönemde “sabit fazili kredi” tercihi yapmak suretiyle konut sahibi olmak isteyen alıcılar ve mevcut kredi sözleşmelerini yenilemek isteyen kesim için önemli bir sorun teşkil ettiği belirtilmektedir.
Yapılan değerlendirmelerde ayrıca, son faiz artırım kararının tüketici kesimin ödenmeyen borçlarında artışa neden olacağı; yakın dönemde yeniden hareketlenen konut piyasası fiyatlarını aşağı yönlü baskılayacağı; artan kredi maliyetleri nedeniyle konut sahipliğine yönelik yatırımlardan vazgeçilmesi ile kira piyasalarında dalgalanma etkisi yaratacağı ifade edilmektedir.
Kanada Merkez Bankasının bir sonraki faiz kararının 12 Temmuz 2023 tarihinde açıklanması beklenmektedir.