Geçen hafta Moody’s Ratings, Ruanda’nın kredi görünümünü negatiften durağana yükseltti, bu da ülkenin borç geri ödeme kapasitesine yönelik risklerin önemli ölçüde azaldığı anlamına geliyor.

Küresel derecelendirme kuruluşu ayrıca ülkenin yerel ve yabancı para cinsinden borç için B2 notunu korudu.

Artık gelecekteki not indirimlerinin olasılığını daha düşük görüyor ve hükümetin büyümeyi sürdürme, uluslararası destek sağlama ve büyük ölçekli altyapı yatırımlarını yönetme konusundaki ilerlemesini teyit ediyor. Maliye ve Ekonomik Planlama Bakanı Yusuf Murangwa, Moody's'in kararının hükümetin ihtiyatlı ekonomik yönetiminin ve stratejik reformlarının bir teyidi olduğunu belirtti.

“Bu, küresel yatırım topluluğuna Ruanda’nın istikrarlı ve sermaye için cazip bir destinasyon olduğunu gösteriyor” dedi.

Riskler azaldı

Moody’s, görünümün durağana yükseltilmesinin, Doğu Kongo’daki çatışmadan kaynaklanan Ruanda için aşağı yönlü risklerin azaldığını yansıttığını gözlemledi.

Bu gerilimler, Ruanda’nın uluslararası finansmana ve dövize erişimi konusunda endişelere yol açmıştı. Ancak Haziran 2025 barış anlaşması (ABD’nin arabuluculuğunda, uluslararası ve bölgesel ortakların desteğiyle sağlanan) bu riskleri önemli ölçüde azalttı.

Maliye Bakanlığı’na göre, 2024/25 mali yılı sonunda öngörülen tüm fonlar başarıyla alındı ve kalkınma ortakları yeni projeleri aktif olarak finanse etmeye devam ediyor.

Bu arada, turizm sektörü (döviz için hayati kaynak), 2025’in başında yıllık %6 büyüdü, bölgesel gerginliklere rağmen.

Büyümeyi teşvik edecek yatırımlar

Moody’s değerlendirmesinde, yeni Kigali Uluslararası Havalimanı ve RwandAir’e yapılan büyük yatırımların mali ve borç riskleri doğurduğunu belirtti; çünkü bu yatırımların boyutu GSYİH’nin %7’sini aşıyor.

Ancak derecelendirme kuruluşu, bu risklerin çok yıllı yeni vergi paketi (2025’te onaylandı) ve hükümetin mali ayarlamalar ile borç yönetimindeki güçlü geçmişi sayesinde dengelendiğini kaydetti.

Ruanda ekonomisi, 2025’in ikinci çeyreğinde %7,8 reel GSYİH büyümesi ile istikrarlı büyümesini sürdürdü (ilk çeyrekte %6,5).

Maliye Bakanlığı’na göre, 2028’de faaliyete geçmesi planlanan yeni havalimanı, yıllık yolcu kapasitesini ilk aşamada 1,7 milyondan 7 milyona, ikinci aşamada ise 14 milyona çıkaracak. Bu, ülkeyi turizm, ticaret ve lojistikte bölgesel bir merkez haline getirecek.

Maliyetleri en aza indirmek için Ruanda, karma finansman modeli uyguluyor: yaklaşık üçte ikisi Katar Yatırım Otoritesi tarafından, geri kalan kısmı ise uygun koşullu krediler, ikili destek ve özel sektör ortaklıkları ile finanse ediliyor.

“Mali açık, 2025/26’da geçici olarak GSYİH’nin %7,4’üne yükselebilir; ancak 2026/27 itibarıyla %5’in altına düşmesi bekleniyor” denildi.

Yeni reformlar

Ruanda, 2025’in ilk yarısında yeni vergi reformları getirdi. Bu reformların 2029’a kadar GSYİH’nin %3’ü kadar ek gelir sağlaması ve vergi gelirini GSYİH’nin %18’ine yaklaştırması bekleniyor.

Bu da mali alanı genişleterek stratejik yatırımların yapılmasına imkân tanıyacak ve borcun sürdürülebilir bir yolda kalmasını sağlayacak. Borç, inşaat sırasında bir miktar artabilir ancak 2027–28’den sonra istikrar kazanıp kademeli olarak azalması öngörülüyor.

Moody’s, bu projelerin kısa vadede bazı riskler taşısa da, uzun vadede daha yüksek büyüme, çeşitlenmiş ihracat ve daha güçlü ekonomik dayanıklılık sağlayacağını belirtti.

Maliye Bakanı Murangwa:“Yeni Kigali Uluslararası Havalimanı gibi dönüştürücü yatırımlar, yabancı yatırım ve uygun kredilerle akıllıca finanse edilmiştir. Bu yatırımlar, Ruanda’yı bölgesel bir merkez olarak konumlandırarak gelecekteki büyümemize yönelik hesaplı adımlardır.”