Ticaret Araştırmaları ve Risk Değerlendirme Genel Müdürlüğü

...

Panama'nın Kamu Borcu Artmaya Devam Ediyor

Panama Kamu Kredisi Genel Müdürlüğü verilerine göre, ülkenin kamu borcu bakiyesi 2025 Ağustos ayı sonunda 57,816 milyar dolara ulaşmış bulunmaktadır. Bu rakam, 2024 Ağustos’unda kaydedilen 51,998 milyar dolara kıyasla bir yılda 5,818 milyar dolarlık ek borçlanmaya işaret etmektedir. Basit bir hesapla bu artış, günde yaklaşık 16 milyon dolar borçlanılmakta olduğunu göstermektedir.

Borç yükü, Panama’nın 4,5 milyonluk nüfusuna bölündüğünde her vatandaşın yaklaşık 12.800 dolar borçlu olduğu ortaya çıkmaktadır. Uzmanlara göre bu tablo, yalnızca faiz ödemeleriyle bütçeye ek yük getirmekle kalmamakta, aynı zamanda devletin yatırım kapasitesini de daraltmaktadır.

Kamu Kredisi Genel Müdürlüğü’nün sağladığı verilere göre, sadece Ağustos ayında borç bir önceki aya kıyasla 301,3 milyon dolar artmış bulunmaktadır. Bu artışın ana nedeni, ortalama %5,36 getiriyle gerçekleştirilen 12 aylık Hazine Bonosu ihalesinde elde edilen 387 milyon dolarlık gelir olmaktadır.

Chapman, sunumunda borç artışının büyük bölümünden önceki hükümeti sorumlu tutmaktadır. Bakan, 2019–2024 döneminde kamu borcunun 22,718 milyar dolar artarak %73 yükseldiğini ve bunun da yıllık faiz ödemelerini ikiye katlamakta olduğunu vurgulamaktadır. Mevcut yönetimin kamu maliyesini disipline etmeye başladığını belirten Chapman, bütçe açığının GSYİH’ya oranının %7,4’ten bu yıl için %4’e düşmüş bulunduğunu, on yıl sonunda ise hedefin %1,5’e indirilmekte olduğunu açıklamaktadır.

Chapman, yeni borç alınarak faiz ödemesi yapılmayacağını taahhüt ederken, borç yükünün kamu hizmetlerini kısıtlamakta olduğunu da kabul etmektedir. 2026 yılında sadece faiz ve anapara ödemeleri için ayrılması gereken borç servisi tutarının 8 milyar doları aşması beklenmektedir. Bu miktar, 3,175 milyar dolarlık eğitim ve 1,175 milyar dolarlık sağlık bütçesinin çok üzerinde bulunmaktadır.

Panama Kanalı’nın bu yıl sağlayacağı 2,8 milyar dolarlık gelir dahi faiz ödemelerini ya da toplamı 3,8 milyar dolara ulaşmakta olan sübvansiyonları karşılamaya yetmemektedir. Buna karşın, ülke risk primindeki düşüş sayesinde borç servis maliyetlerinin 395 milyon dolar azalmış bulunduğu ve bunun kamu ile özel sektör için finansman maliyetlerini düşürmekte olduğu bildirilmektedir.

2026 bütçesine göre Ekonomi ve Maliye Bakanlığı 661,7 milyon dolarlık kaynağa sahip bulunmaktadır ve bu tutarın üçte birinden fazlası sübvansiyonlara ayrılmaktadır. Bu sübvansiyonlar arasında sıvılaştırılmış gaz desteği, Tarife Dengeleme Fonu ve konut kredilerinde düşük faiz desteği yer almaktadır.

Bakan Chapman, bütçenin küresel ve yerel riskleri dikkate alan bir “hipotez” niteliği taşıdığını belirterek, GSYİH’nın %3,5’i veya altındaki mali dengeyi koruma, vergi tahsilatında verimliliği artırma ve üçer aylık bilanço yayımlayarak mali şeffaflığı güçlendirme hedeflerinin sürdürüldüğünü ifade etmektedir.

Ancak rakamlar, borçlanma hızının geri ödeme kapasitesini aşmakta olduğunu göstermektedir. Ekonomi uzmanları, Panama’nın borçlanma eğilimi yavaşlamadıkça her vatandaşın bu faturayı ödemeye devam etmekte olacağını belirtmektedir.