Kigali’nin zirve elektrik talebinin 2030 yılına kadar %64 artması bekleniyor — bu artış elektrikli araçlar hariç yapılan tahmindir. Hükümetin 2030 yılına kadar otobüs filosunun %20’sini elektrikli hale getirme hedefi, enerji altyapısına büyük yatırımlar, açık politika çerçeveleri ve yenilikçi finansman mekanizmaları gerektirecek. Bu bilgiler, Dünya Bankası’nın 1 Ekim Çarşamba günü yayımladığı yeni raporda yer alıyor.

Raporun adı: “Rwanda’da Elektrikli Ulaşım İçin Uygun Enerji Çerçevelerinin Keşfi” (Exploring Enabling Energy Frameworks for Electric Mobility in Rwanda).Bu çalışma, Rwanda Kentsel Ulaşım İyileştirme Projesi (RUMI) kapsamında hazırlandı.Rapor; elektrik talebini, şarj altyapısını ve düzenleyici çerçeveleri değerlendiriyor ve enerji ile ulaşım sektörlerinde koordineli ilerleme için bir yol haritası sunuyor.

Hükümet, önümüzdeki beş yıl içinde otobüslerin beşte birini elektrikli hale getirmeyi taahhüt etti. Kigali’de özel işletmelerin e-otobüsler ve şarj istasyonları kurduğu erken girişimler üzerine inşa ediliyor. Şu anda kullanılan çoğu şarj cihazı 120 kW ile 160 kW arasında değişiyor ve her bir sahada 5 ila 20 otobüsün gece boyunca şarj edilmesini destekliyor.

“Elektrikli ulaşım yalnızca daha temiz otobüslerle ilgili değil; sürdürülebilir enerjiyle çalışan modern bir ekonominin temellerini atmakla ilgilidir. Dünya Bankası olarak, Rwanda’nın enerji ve ulaşım sistemlerini kalkınma hedefleriyle uyumlu hale getirme çabalarını desteklemekten gurur duyuyoruz,”dedi Sahr Kpundeh, Dünya Bankası Rwanda Ülke Müdürü.

Şebeke Üzerindeki Baskı

Rapor, elektrikli ulaşımın Rwanda’nın enerji şebekesi üzerinde ek baskı oluşturabileceği uyarısında bulunuyor.

“Kigali’nin zirve enerji talebi 2030’a kadar %64 artacak. Elektrikli ulaşımın eklenmesiyle sistem üzerindeki yük daha da artacak ve yükseltme yapılmazsa, aşırı yüklenen hat sayısı dört katına çıkabilir,” ifadeleri yer alıyor.

Akıllı şarj sistemleri (smart charging), bu yükü azaltabilecek bir çözüm olarak öne çıkarılıyor.Eğer şarj işlemleri yoğun olmayan saatlere kaydırılır ve güneş enerjisiyle uyumlu hale getirilirse, dağıtım ağındaki baskı %15’e kadar azaltılabilir.

“Rwanda hedeflerine ulaşabilir, eğer akıllı şarj, maliyeti yansıtan tarifeler ve entegre planlama önceliklendirilirse,”dedi Tarek Keskes, Dünya Bankası Enerji Uzmanı.

Raporun önerileri arasında:

• Tek bir ulusal yol haritası oluşturmak,

• Sürdürülebilir ulaşım çalışma grubu kurmak,

• EV şarjını elektrik tarifelerine entegre etmek,

• Yeni binalarda EV-uyumlu altyapıyı zorunlu kılmak yer alıyor.

Nyabugogo Merkezi: Pilot Uygulama

Stratejik önceliklerden biri, Nyabugogo çok modlu ulaşım merkezinin dönüştürülmesi.Planlanan yatırımlar:

• 18 şarj cihazı,

• 800 kW güneş enerjisi sistemi,

• 470 kWh batarya depolamaToplam tahmini maliyet: 7,7 milyon ABD doları.

Merkezin zirve enerji talebi 2.160 kW olacak ve bunun için iki adet 1.250 kVA transformatör gerekecek.Gündüz yoğun saatlerde 120 kW hızlı şarj ve gece için daha yavaş sistemler değerlendiriliyor.

Diğer potansiyel merkezler: Kigali şehir merkezi (CBD), Remera, Kimironko, Nyanza ve Kabuga.Bu bölgeler, güçlü şebeke bağlantıları ve düşük altyapı yükseltme ihtiyacı nedeniyle seçildi.

Politika, Finansman ve Atık Yönetimi

Rapor, güçlü politika ve finansman çerçevelerine ihtiyaç olduğunu vurguluyor.Önerilen finansman yöntemleri:

• Karma finansman (blended finance),

• Kamu-özel sektör ortaklıkları (PPP),

• Hibeler,

• Yeşil tahviller (green bonds).

Ayrıca, batarya atıkları için düzenlemeler ve Üretici Sorumluluğu Uzatma Programı (Extended Producer Responsibility) çağrısında bulunuluyor.

“Rwanda Hükümeti, elektrikli ulaşım geçişini hızlandırmaya kararlıdır. Bu, iklim ve kalkınma gündemimizin bir parçasıdır,”dedi Altyapı Bakanı Jimmy Gasore.

MININFRA, ulusal bir EV şarj istasyonu master planı hazırladı.Amaç: Hiçbir aracın 50 km’den fazla mesafeyi şarj istasyonu olmadan kat etmemesi.

Coğrafi analiz, ülke genelinde 224’ten fazla potansiyel alan belirledi.Özel yatırımlar özellikle kentsel yoğun bölgelerde, mevcut benzin istasyonlarında ve ticaret merkezlerinde teşvik ediliyor.

Rwanda ayrıca, kullanılmış EV bataryalarının ikinci kullanım alanlarını ve Araçtan Şebekeye (V2G) teknolojisini araştırıyor. Bu teknoloji sayesinde elektrikli otobüsler mobil enerji depolama birimi olarak kullanılabilir ve gerektiğinde yedek enerji sağlayabilir.