Özbekistan’da ekonomik büyüme bağlamında, hem büyük hem de küçük işletmeler olmak üzere giderek daha fazla yerli işletme dünya pazarına giriyor. İhracatın yapısında katma değeri yüksek sanayi ürünlerinin payı belirgin şekilde artmaktadır. Her yıl birçok uluslararası sözleşme yapılmakta olup ithalatta sadece nihai ürünler değil aynı zamanda ekipmanlar da satın alınmaktadır. İhracatta da sadece hammadde değil, aynı zamanda hazır yerli ürünlerin de payı giderek artmaktadır.

Özbekistan Devlet İstatistik Komitesi'ne göre, Ocak-Nisan 2021'de ülkenin dış ticaret hacmi 2020'nin aynı dönemine göre $378,8 milyon azalarak (%3,5) $10.322,4 milyona ulaştı.

Özbekistan'ın hangi ülkelerle ticari ilişkileri var?

Özbekistan bugün dünyanın 156 ülkesiyle ticari ilişkiler yürütüyor. En büyük dış ticaret hacmi Çin Cumhuriyeti (%20,5), Rusya Federasyonu (%17,8), Kazakistan (%11,8), Türkiye (%9,3), Kore Cumhuriyeti (%4,8), Kırgızistan (%2,4) ve Afganistan (%2,3) ile kaydedildi.

İhracat artıyor

Bu yılın Ocak-Nisan döneminde mal ve hizmet ihracatı (altın ihracatı hariç)  geçen yılın aynı dönemine göre 715,7 milyon dolar artarak 3,4 milyar dolar tutarında gerçekleşti. Böylece %26,7'lik bir artış gözlemlendi.

Hazır giyim ve konfeksiyon sanayi ürünleri (+217 milyon dolar), bakır ve bakır ürünleri (+122 milyon dolar), otomobil (+59 milyon dolar), un (+29 milyon dolar), beyaz eşya (+22 milyon dolar)  vb. ihracatındaki artış, bu yılın Ocak-Nisan dönemi ihracatına 660 milyon dolarlık ek katkı sağladı.

Doğal gazın büyük kısmı iç piyasaya yönlendirildiği için doğal gaz ihracat hacmi 82 milyon dolar azaldı.

Dünyada koronavirüsün yayılmasıyla kötüleşen epidemiyolojik durumdan ötürü yabancı ülkelerde kısıtlayıcı önlemlerin güçlendirilmesi veya yeniden başlatılması nedeniyle, havacılık ve turizm hizmetleri alanında ihracatta düşüş kaydedilmiştir (-3 milyon dolar ve -122 milyon dolar).

Ocak-Nisan 2021'de 346 yeni işletme ihracat faaliyetlerine dahil oldu, 60 yeni tür eşya ihraç edildi. Bunlar arasında çinko alaşımı, veteriner aşıları, polipropilen iplik, yeni tip tıbbi aletler bulunmaktadır. Yerli eşya ihracat coğrafyası 4 ülkeye genişletildi. Özbek ürünleri artık Avustralya, Arjantin, Dominik Cumhuriyeti ve Surinam'a tedarik edilmekte.

İhracatçı işletmelere mali destek için, İhracatı Geliştirme Ajansı Ocak-Nisan 2021'de 96,8 milyar Som tutarında mali kaynak tahsis etti ve bunlar aşağıdakilere yönlendirildi:

• - 231 işletmenin nakliye masrafları için 56,2 milyar Som;
• - 60 işletmenin uluslararası sergi ve fuarlarına katılım masrafları için 3,8 milyar Som;
• - 69 işletmenin uluslararası sertifikalarının alınması, uluslararası standartların getirilmesi, yurtdışında reklam kampanyalarının yürütülmesi, sigorta poliçelerinin ödemeleri için 4.2 milyar Som;
• - işletme sermayesinin yenilenmesi de dahil olmak üzere ihracatçı işletmelerin ihracat öncesi finansmanı için 65,8 milyon ABD Doları.

Bu sayede yukarıdaki dönemde 62 milyon dolarlık ek ihracat gerçekleştirildi, 43 milyon dolarlık ihracat sözleşmeleri imzalandı, yıl sonuna kadar mal ihracat miktarının 189 milyon dolara çıkarılması planlanıyor.

Özbekistan ne tür eşyaları ihraç ediyor?

İhracatın yapısında %35,9 sanayi malları, %9 gıda ürünleri ve canlı hayvanlar, %8,8 kimyasal ve benzeri ürünler bulunmaktadır.

Özbekistan sekiz aydır altın ihraç etmiyor.

Demir dışı metallerin satışları keskin bir şekilde arttı - 464,2 milyon dolar, tekstil ipliği, kumaş ve bitmiş ürünler - 658,4 milyon dolar, giyim - 204,7 milyon dolar, arabalar - 125,4 milyon dolar.

Meyve ve sebze ürünleri ihracatı 329,5 bin ton olarak gerçekleşti ve değer bazında 188 milyon doları aştı.

Ocak-Nisan 2021 döneminde hizmet ihracatı hacmi %13,2 azalarak 650,7 milyon dolara ulaştı. İhracatın yapısında en büyük payı ulaşım hizmetleri (%72,8), seyahat/turizm (%12,3), telekomünikasyon, bilgisayar ve bilişim hizmetleri (%6,9) oluşturdu.

Özbekistan nereye ihracat yapıyor?

İncelenen dönemde Türkiye'nin (528,2 milyon dolar) Rusya Federasyonu'nu (494,8 milyon dolar) geçerek Özbekistan'ın ihracat ortakları arasında ikinci sırada yer alması dikkat çekicidir. Çin, Kazakistan, Afganistan, Kırgızistan ve Tacikistan ile birlikte bu ülkeler toplam ihracat hacminin %73,4'ünü oluşturdu. (Uzdaily.uz)