Ticaret Araştırmaları ve Risk Değerlendirme Genel Müdürlüğü

...

ABD İLE KANADA ARASINDA KERESTE (SOFT LUMBER) TİCARETİNE YÖNELİK TİCARİ İHTİLAF

ABD ile Kanada arasında 1996 yılından beri kereste ticaretine yönelik (soft lumber trade) ticari ihtilaf yaşanmaktadır. ABD’li kereste üreticileri, Kanada’dan ithal edilen kerestelere telafi edici vergi veya anti-damping vergisi tatbik edilmesi için ABD Hükümeti nezdinde sürekli talepte bulunmaktadır. 12 Eylül 2006 tarihinde ABD ile Kanada arasında imzalanan Kereste Ticaret Anlaşması ile 2001-2006 döneminde yaşanan ihtilaflar kapsamında tahsil edilen vergilerin tazminatı olarak ABD, Kanadalı şirketlere toplamda 5 milyar CAD’ın üzerinde ödeme yapmıştır. Söz konusu Anlaşma 12 Ekim 2015 yılında sona ermiş ve ABD’nin bir yıllık telafi edici vergi ve anti-damping vergisi uygulaması ile iki ülke arasında ticari ihtilaflar yeniden gün yüzüne çıkmıştır. 

24 Ağustos 2020 tarihinde DTÖ Anlaşmazlıkların Halli Organı çatısı altında tesis edilen Panelin yayımladığı nihai raporda, ABD’nin Kanada’nın kereste ihracatına uygulamakta olduğu telafi edici vergilerin, ABD’nin DTÖ’den kaynaklanan yükümlülüklerine aykırı olduğu ifade edilmiştir. 28 Eylül 2020 tarihinde ABD, bu rapora itiraz etmiştir.

Öte yandan, 30 Kasım 2020 tarihinde ABD Ticaret Bakanlığının, Kanada’dan kereste ithalatına uyguladığı anti-damping ve telafi edici vergilere yönelik yeniden gözden geçirme soruşturmasının nihai sonuçlarını açıklaması üzerine Kanada, 18 Aralık 2020 tarihinde USMCA 10.Fasıl ile öngörülen “Anlaşmazlıkların Halli Mekanizması” kapsamında ABD Ticaret Bakanlığının soruşturmasının yeniden değerlendirilmesi için bir Panel kurulmasına ilişkin resmi talebini iletmiştir.

Bu defa, ABD Ticaret Bakanlığı, kereste ticaretine yönelik yürüttüğü yıllık yeniden gözden geçirme soruşturmasının ilk sonuçlarını 27 Mayıs 2021 tarihinde açıklamış ve Kanada’dan ithal edilen keresteye yönelik olarak uygulanan %8,99 oranındaki birleşik telafi edici ve anti-damping vergisinin yine birleşik halde %18,32 oranına yükseltilmesine karar verildiğini açıklamış ve bu karar  Kanada’nın büyük tepkisini çekmiştir. 24 Kasım 2021 tarihinde bu kez soruşturmanın nihai sonucu açıklanmış ve buna göre söz konusu ilave vergi oranının soruşturmaya konu Kanadalı şirketlerin büyük bölümüne %8,99 yerine %17,9 olacak şekilde uygulanması ve uygulamanın 2 Aralık 2021 tarihinde yürürlüğe girmesi kararlaştırılmıştır.  

Kanada Uluslararası Ticaret, İhracatı Teşvik, Küçük İşletmeler ve Ekonomik Kalkınma Bakanı Mary Ng, ABD’nin söz konusu kararından duyduğu rahatsızlığa ilişkin olarak yaptığı resmi açıklamada, kereste sektörünün 2020 yılında yarattığı 185 bin kişilik istihdam ve 25 milyar CAD’lık katma değer ile Kanada ekonomisi ve ormancılık sektörü için son derece önemli olduğunu; Kanadalı kereste şirketlerinin aynı zamanda ABD’nin özellikle kaliteli bina inşaat malzemeleri talebininin önemli kısmının tedarikçisi olduğunu ifade etmiştir. Bakan Ng, ABD’nin bu kararının Kanada için büyük hayal kırıklığı olduğunu söylemiş ve kanuni bir dayanağı olmayan bu kararın uygulanmasının durdurulması için ABD’ye çağrıda bulunmuştur. Mary Ng, ABD’nin haksız şekilde uyguladığı söz konusu vergilerin Kanadalı işletmeleri ve çalışanları zarara uğrattığını, aynı zamanda bina inşaat sektöründe maliyetleri artırarak konut sahibi olmanın büyük önem taşıdığı böylesi zor bir dönemde ABD’li tüketiciler için de ilave maliyet yarattığını belirtmiştir.       

Bakan Ng, Kanada Hükümetinin söz konusu karara karşı, CUSMA 10. ve 19. Fasıllar çerçevesinde ve DTÖ nezdinde dava açılması dahil, kereste sektörünü ve ilgili paydaşları güçlü biçimde korumaya ve savunmaya devam edeceğini; bu konuda daha önce alınmış kararların Kanada’yı daima adil ticari partner olarak tanımladığını ifade etmiştir.

Stat Can verilerine göre Kanada’nın 2020 yılında dünyaya toplam kereste (G.T.P.4407) ihracatı 7,73 milyar USD olarak gerçekleşmiş iken bunun 6,39 milyar USD’lik bölümü ABD’ye yapılmıştır. 2021 yılı Ocak-Eylül döneminde ise Kanada’nın toplam kereste (G.T.P.4407) ihracatı 10,94 milyar USD olarak gerçekleşmiş; bunun 9,39 milyar USD’lik bölümü ABD’ye yapılmıştır. 2021 yılı Ocak-Eylül dönemi göz önünde bulundurulduğunda Kanada’nın dünyaya toplam kereste (G.T.P.4407) ihracatı, bir önceki yılın aynı dönemine göre %110,3 oranında ve ABD’ye ise %123,4 oranında artmıştır.