Kanada Hükümetinin 2023 Bütçesi, Kanada Başbakan Yardımcısı ve  Maliye Bakanı Chrystia Freeland tarafından 28 Mart 2023 tarihinde açıklanmıştır. ‘A Made-in-Canada Plan: Strong Middle Class, Affordable Economy, Healthy Future’ başlıklı Kanada’nın 2023 Bütçesinde iklim değişikliği, çevre politikaları ve diş tedavisine yönelik harcamalara ilişkin tahsis edilen bütçelerdeki artış dikkati çekmektedir.

2021-2022 Bütçesinde bütçe açığı GSMH’nin %-4,6’sı oranında ve -113,8 milyar C$ olarak hesaplanmışken 2022-2023 Bütçesinde bütçe açığının GSMH’ye oranı %-1,5 ve açık miktarı ise -43 milyar C$ olarak hesaplanmıştır. 2023-2024 Bütçesinde ise bütçe açığının GSMH’ye oranı %-1,4 ve açık miktarı ise -40,1 milyar C$ olarak hesaplanmıştır. 2022-2023 Bütçesinde GSYİH/Federal Borç oranı ise %42,4; 2023-2024 Bütçesinde ise %43,5 olarak saptanmıştır. Bütçe açığının takip eden yıllarda gerileyerek 2027-28 döneminde -14 milyar C$’a düşmesi beklenmektedir. 2023 Bütçesinde Federal Borç tutarı 1,18 trilyon C$’a ulaşırken, Borç-GSMH oranında önümüzdeki iki yıl boyunca küçük çaplı artış kaydedilmesi öngörülmektedir. 

Başbakan Yardımcısı Freeland, Covid-19 sonrası dönemde ekonomisi en hızlı büyüyen G-7 ülkesi olan Kanada’nın, gösterdiği başarılı performans ile işsizlik oranını rekora yakın düzeyde alt seviyelere indirebildiğini; işgücü katılım oranının rekor seviyede %85,7 ile en yüksek oranlara çıkarabildiğini; istihdam edilen nüfusun, mevcut durumda, pandemi öncesi seviyeden 830 bin fazla olarak gerçekleştiğini; kadın işgücü oranının arttığını; enflasyonun son sekiz aylık dönemde kesintisiz biçimde inişe geçtiğini ve 2023 yıl sonu için %2,6 oranının hedeflendiğini ifade etmiştir.  

Başbakan Yardımcısı Freeland, böyle bir ortamda Kanada’nın küresel çapta yavaşlayan ekonomiler, yüksek seviyede seyreden faiz oranları ve enflasyon kaynaklı  sorunlar ile mücadele etmek zorunda olduğunu; 2023 Bütçesinin söz konusu olumsuz faktörlere karşı koymanın yanısıra enflasyon ile mücadele, milyonlarca Kanadalı için diş tedavisi dahil daha güçlü bir kamu sağlığı hizmeti sunma, çevre ile barışık yeşil teknoloji altyapısı olan bir ekonomi politikası tesisi ve orta sınıfın refahının artırılması için yatırım projelerinin hayata geçirilmesi hedeflerine odaklanacağını belirtmiştir. Sözkonusu açıklamada, G-7 ülkeleri arasında en düşük bütçe açığına ve net borçlanmanın GSMH’ye oranı bakımından en düşük değere sahip olan Kanada’nın sorumluluk sahibi bir mali plan izlemek suretiyle bu konumunu sürdürmeyi hedeflediği ifade edilmiştir.

Buna göre 2023 Kanada Bütçesinin ana hatları aşağıda sunulmaktadır:

• Ø Kanada Hükümeti tarafından daha önce de taahhüt edildiği üzere ilk kez konut sahibi olacaklara yönelik vergiden muaf bir konut tasarruf hesabının oluşturması amacı ile finansal kuruluşlar, 1 Nisan 2023 günü itibariyle “Vergiden Muaf Konut Tasarruf Hesabı” uygulamasını hizmete sunacaklardır. Söz konusu hesap sayesinde ilk kez ev sahibi olacak kişilerin yılda 8.000 C$’ı aşmamak kaydıyla toplam 40.000 C$’a kadar tasarruf edebilecekleri belirtilmektedir. Ayrıca, Kanada’nın yerli halkları için konut inşası stratejisi kapsamında 2024-25 döneminde başlatılmak suretiyle 7 yıllık döneme sari 4 milyar C$‘lık kaynak tahsis edilmesi kararlaştırılmıştır.
• Ø 2023 sonu itibariyle “Ulusal Diş Tedavisi Planı” yürürlüğe girecek olup yıllık geliri 90.000 C$’dan az olan aileler için diş sağlığı sigorta planının hayata geçirilmesi için 5 yıllık dönemde 13 milyar C$’lık kaynak ayrılacaktır. Söz konusu planın 6 milyar C$’lık bölümü daha önceki dönemlerde bütçelendirilmişti. Hükümet ayrıca kamu sağlık altyapısının geliştirilmesi için önümüzdeki 10 yıllık döneme sari 198,3 milyar C$’lık bütçe açıklamıştır.
• Ø Eyalet idarelerine, özel sektöre ve Kanada’daki yerel topluluklara ait elektrik şirketlerine yönelik olarak temiz elektrik üretimini teşvik etmek üzere 4 yıllık döneme sari 6,3 milyar C$ tutarında iade edilebilir vergi kredileri sağlanacaktır. Kanada’nın elektrik üretiminin yaklaşık %60’ı hidroelektrik, %15’i nükleer enerji, %12’si doğalgaz, petrol ve diğer karbon kaynaklar, %8’i rüzgar, güneş ve diğer yenilenebilir enerji kaynakları ve %6’sı kömürden elde edilmektedir. 2050 yılı itibariyle Kanada’nın elektrik talebinin ikiye katlanacağı tahmin edilmekte olup Federal Hükümet, elektriğin düşük maliyetli ve çevre ile barışık yeşil üretim teknolojisi ile üretilmesi hususuna ekonomideki rekabetçiliğin korunabilmesi açısından özel önem atfetmektedir. Yeşil teknoloji yatırımlarını teşvik etmek üzere 6 yıllık dönemde 20 milyar C$’lık kaynak tahsis edilecektir.
• Ø 2022 Bütçesi ile 15 milyar C$ değerinde kaynak tahsis edilerek kurulmuş olan “Canada Growth Fund”, özel sektörün atıl durumda bekleyen trilyonlarca Dolar değerindeki fonlarının “Public Sector Pension Investment Board” kanalı ile bağımsız yatırım ekipleri ihdas edilmek suretiyle sermayeye dönüştürülmesine ve çevre odaklı yeşil üretim teknolojileri ile ilgili yatırımlara kanalize edilmesine odaklanacaktır.
• Ø “Alternatif Minimum Vergi Oranları”nda yukarı yönlü revizyona gidilerek bu oran %15’ten %20,5’e çekilmiş; vergi tercihlerinin aşırı kullanımına kısıtlamalar getirilmiş; bu sayede zengin kesimin daha fazla vergi ödemesi sağlanmıştır. Söz konusu düzenleme, “Alternatif Minimum Vergi Muafiyeti”ni 40.000 C$’dan 173.000 C$’a yükselterek varlıklı kesimin daha fazla vergi ödemesini ve bütçede 5 yıllık bir dönem için 3 milyar C$’lık ilave gelir elde edilmesini sağlayacaktır.
• Ø Banka ve sigorta şirketlerinin Kanadalı şirketlerden elde ettiği temettülerle ilgili vergi düzenlemelerinde yapılacak değişiklikler sayesinde milyarlarca Dolarlık ilave kaynak sağlanması hedeflenmiştir.
• Ø Market alışverişlerinde bir defa uygulanan KDV iadesinin, yükselen gıda fiyatlarından etkilenen düşük gelirli kesim için ikiye katlanarak tatbik edilmesi kararlaştırılmıştır. Bu çerçevede, dar gelirli Kanadalılara KDV iadesi, aile başına en fazla 467 C$ olmak kaydıyla iki katına çıkarılacaktır.
• Ø 1 Nisan 2023 itibariyle, 1 yıl boyunca geçerli olmak üzere alkollü ürünlere yönelik enflasyona ayarlı satış vergisine en fazla %2 şeklinde bir üst sınır uygulanacaktır.
• Ø Maliyeti yüksek olan borçlanma yöntemlerinde uygulanan faiz oranlarına %35’lik bir üst sınır getirilmesi kararlaştırılmıştır.
• Ø NATO’nun ortak bütçesine önümüzdeki 7 yıllık dönem için 2,1 milyar C$’lık ve mevcut devam eden 706 milyon C$’lık katkı sağlanması planlanmıştır. Hava savunma, tanksavar ve İHA’lara karşı savunma kabiliyetini artırıcı nitelikte yeni teknolojiye sahip kritik önemdeki silah sistemlerinin satın alınması için Kanada Silahlı Kuvvetlerine önümüzdeki 14 yıllık dönem için 1,4 milyar C$’lık bütçe tahsisi kararlaştırılmıştır. Ayrıca, Kanada Silahlı Kuvvetlerinin mühimmat ve patlayıcı stoklarının ikmali için önümüzdeki 5 yıllık dönem için 605,8 milyon C$’lık kaynak tahsisi kararlaştırılmıştır. Bunun yanında, Kanada Silahlı Kuvvetlerinin dijital sistemlerinin geliştirilmesi için önümüzdeki 6 yıllık dönem için 562,2 milyon C$’lık bütçe ayrılmıştır. Hükümet, Kanada’nın seçkin personelden kurulu terörle mücadele birimi olan "Joint Task Force 2” tesislerinin yenilenmesi için 1,4 milyar C$’lık bütçe tahsisi kararlaştırmıştır. 
• Ø Ukrayna için ilave 2,4 milyar C$’lık kaynak tahsis edilmiş olup anılan kaynakla birlikte Ukrayna’ya savaş başladığından bu yana sağlanan toplam destek miktarı 8 milyar C$’ı aşmış olacaktır. Öte yandan, Kanada Hükümeti tarafından 3 Mart 2022 tarihinde yapılan açıklama ile Kanada Gümrük Kanununun 31. Maddesi çerçevesinde, Rusya ve Belarus’un “En Çok Kayrılan Ülke Tarifesinden Çıkarılmasına İlişkin Direktif (Most-Favoured-Nation Tariff Withdrawal Order 2022-1)” yayımlanmış ve buna göre Rusya ve Belarus’un Kanada’nın Gümrük Tarife Cetvelinde MFN uygulamasından çıkarıldığı; Rus ve Belarus menşeli tüm malların ithalatında Genel Gümrük Tarifesi (General Tariff) geçerli olacağı ve bu kapsamda %35 oranında gümrük vergisinin derhal uygulanacağı ilan edilmişti. Böylece Kanada'nın, anılan karar öncesinde sadece Kuzey Kore’ye uyguladığı Genel Gümrük Tarifesi uygulamasına MFN 2022-1 Direktifi ile Rusya ve Belarus da dahil edilmişti. Bu defa, 2023 Bütçesi ile Rusya ve Belarus’a yönelik söz konusu uygulamanın süresiz olarak devamına karar verilmiştir.
• Ø Uyuşturucu madde kullanımı ile mücadeleye yönelik programlar için 5 yıllık dönemde 359 milyon C$’lık kaynak tahsis edilecektir. Ayrıca, 30 Kasım 2023 tarihinde lansmanı yapılacak intihar önleme yardım hattı programı için üç yıllık döneme sari 158 milyon C$’lık kaynak tahsis edilecektir.