Şili Dış Ekonomik İlişkiler Müsteşarlığı-SUBREI tarafından 02.06.2023 tarihinde Dışişleri Bakanlığında düzenlenen “Şili’de Doğrudan Yabancı Yatırımların Niteliği Hakkında OECD Raporuna İlişkin Sunum” Müşavirliğimizce takip edilmiştir.

OECD Yatırımlar Departmanı Sorumlusu Ana Novik, OECD Kamu Politikaları Analistleri ve İktisatçıları Letizia Montinari ile Stratos Kamenis tarafından gerçekleştirilen sunumda Şili’de doğrudan yabancı yatırımların (DYY) kalitesi ve niteliğine ilişkin olarak aşağıdaki tespitlere yer verilmiştir:

-DDY, Şili’de 2012 yılından itibaren emtia fiyatlarındaki düşüş, Covid-19 pandemisi, ekonomik gerileme gibi küresel ve yerel etkilerin neticesinde düşüş trendine girmiştir.

-DYY’nin yalnızca yaklaşık %60’ı madencilik (%28), finans (%15) ve enerji (%15) olmak üzere 3 temel sektöre yoğunlaşmaktadır.

-Şili’de en fazla DYY çeken bölgeler madencilik sektörünün güçlü olduğu Antofagasta, Atacama bölgeleri ile aynı zamanda finans merkezi olan ülkenin başkentinin bulunduğu Metropolitan Bölge olmaktadır.

-Şili’ye en fazla yatırım yapan ülkeler Hollanda, Birleşik Krallık, İspanya, Kanada ve ABD gibi Avrupa ve Kuzey Amerika ülkeleridir (%60).

-Brezilya, Kolombiya, Bermuda, Meksika gibi Latin Amerika ülkelerinin Şili’ye yapılan DYY’da payı %13’tür.

-Şili’de yatırımı bulunan yabancı firmalar ihracat odaklı ve yüksek teknoloji kullanma eğilimi olan firmalar olup Şili’den ara mal alımı yapmaktadır.

-DYY, Şili’de üretim ve AR-GE çalışmalarına katkı sunmakta, yabancı firmalar bu tür çalışmalarda daha fazla rol almaktadır.

-DYY, yeni istihdam yaratma potansiyeli daha az olan sektörlere yönelmekte olup yabancı firmalar çalışanlarına daha yüksek ücretler ödemekte, kadın ağırlıklı ve nitelikli istihdama önem vermektedir.

-DYY, Şili’nin karbon emisyonlarını azaltma ve carbon-neutral ülke olma hedefine katkı sağlamakta olup 2010-2020 yılları arasında sürdürülebilir enerji yatırımlarının %88’i DYY ile karşılanmıştır.

-Şili’de yatırım ortamı ve bu alandaki hukuki düzenlemeler açık olmakla birlikte OECD ortalamasının altında kalmaktadır.

-Latin Amerika bölgesinde sürdürülebilir gelişme ve çeşitlendirme hedefleri doğrultusunda ticaret ve yatırım anlaşmaları imzalayan ülkelerin başında Şili gelmektedir. Şili’nin taraf olduğu Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA) çok daha kapsayıcı ve farklı alt başlıkların yer aldığı yeni nesil STA’lardandır.

-Şili’de yatırımların teşvikine odaklanan anlaşmalar önceliklendirilmekte ve Şili Yatırım Teşvik Ajansı Invest Chile bu alandaki temel aktör olarak faaliyetlerini sürdürmektedir.

-Şili’de AR-GE’ye yönelik kamu/hükümet desteği OECD ortalamasının altındadır.

-Invest Chile yatırımlar alanındaki temel kurum olmakla birlikte finansman sağlama hususunda herhangi bir rolü bulunmamakta, bu rol daha çok Ulusal Kalkınma Ajansı-CORFO, kamu bankası Banco del Estado gibi diğer kurumlarca üstlenilmektedir.

-Kurumlar arası koordinasyonun sağlanması ve yenilenebilir enerji alanında daha çok DYY’nin özendirilmesi için daha fazla çaba sağlanması gerekmektedir.

Raporun tamamına https://www.oecd.org/investment/examen-de-la-calidad-de-la-inversion-extranjera-directa-ied-en-chile-86336809-es.htm linki üzerinden erişim sağlanabilmektedir.

OECD Sunumunun ardından panelde konuşma yapan Şili Dış Ekonomik İlişkiler Müsteşarı Claudia Sanhueza, yatırımlarda üretkenlik, kapsayıcı kalkınma ve sürdürülebilirlik ekseninde politika izlemenin önemine değinmiştir.

Panelin ikinci kısmında Invest Chile Müdürü Karla Flores, Şili İhracatı Teşvik Ajansı ProChile Genel Müdürü Ignacio Fernandez, CORFO İcracı Başkan Yardımcısı José Miguel Benavente ve SUBREI Çok Taraflı Ekonomik İlişkiler Birimi Genel Müdürü Marcela Otero tarafından OECD bulgularının ve tavsiyelerinin dikkate alınarak kurumlararası işbirliğinin sağlanması hususunda kendi kurumları özelinde gereken çabanın sarfedileceği dile getirilmiştir.

Panelin ardından kapanış konuşmalarını yapmak üzere Dışişleri Bakanı Alberto van Klaveren, kürsüye davet edilmiş ve Sayın Bakan tarafından söz konusu raporda yer alan bulguların ve tavsiyelerin titizlikle inceleneceği, DYY’nin Şili’de ihracata ve ekonomik çeşitlendirmeye yıllardır katkı sağladığı vurgulanarak halihazırda Şili’nin sürdürülebilir gelişme ekseninde ticaret ve yatırım anlaşmaları müzakere eden lider ülkelerden olduğu, söz konusu anlaşmalarda çalışma standartları, toplumsal cinsiyet eşitliği, çevre gibi yeni nesil başlıkların yer aldığı ve almaya devam edeceği dile getirilmiştir.