Mısır'a yapılacak ihracatlarla ilgili olarak ACID-ACI numarası uygulamasına 1 Nisan 2021 tarihi itibarıyla geçilmiştir. Müşavirliğimiz muhataplarından uygulamaya ilişkin olarak bilgi edinme noktasında girişimlerde bulunmuş olup, halihazırda elde ettiği bilgiler aşağıdaki gibi derlenmiştir. Bununla birlikte, sistemin işleyişi konusunda pek çok sorun ve cevaplanmamış soruların bulunduğunu belirtmekte fayda görülmektedir. Bu sebeple, sistem oturana kadar ihracatçılarımızın ithalatçılarıyla, sistem kullanılarak yapılacak olan gönderileri konusunda atacakları her adıma ilişkin olarak irtibatta olması ve çifte kontrol yapması önem taşımaktadır. Özellikle numaranın alınması, belgelere işlenmesi, numaranın alındığının ihracatçıya iletilmesi ve numara işlenmiş belgelerin gönderildiğinin ithalatçıya bildirilmesi konularında aşağıda anlatılan iki platformun hala etkin biçimde entegre edilmediği sahadaki uygulamalardan anlaşılmaktadır. Konuya ilişkin olarak gelişmeler bilgi edinildikçe paylaşılacak olup, sistemin genel çerçevesi aşağıdaki gibidir; 

Nafeza platformu (https://www.nafeza.gov.eg/), Mısır’da gümrük işlemlerini kolaylaştırmak, Mısır’ı bölgesel-küresel ticaret çerçevesinde bir merkez haline getirmek amacıyla Mısır 2030 Vizyonu kapsamında uygulanmaktadır. 

207/2020 Sayılı Gümrük Kanunu’nun yayımlanması akabinde ilgili Kanunun  39.maddesi kapsamında ihracat gönderisi yapılmadan önce “Gönderi Ön Bilgilendirme-Advanced Cargo Information (ACI-ACID)” numarasının ithalatçı tarafından alınıp ihracatçıya ihracat belgelerinin üzerine işlemesi maksadıyla göndermesi gerekmektedir.

İhracatçı veya yetkisine sahip vekili ise, ACI numarasını ihracat belgelerinin üzerine işleyerek (numaranın belgelere işlenmesine ilişkin elde edilen bilgiler aşağıda anlatılmaktadır).  Cargo X (ihracatçı için şimdilik sadece bu platformun kullanıldığı anlaşılmaktadır- https://cargox.digital/create-an-account) platformu vasıtasıyla ithalatçıya göndermekle mükelleftir. Sistem üzerinden ACI numarası işlenmiş belgeleri ithalatçınıza gönderebilmek için Cargo X üzerinden ihracatçının ithalatçıyı muhatap alan bir contact request oluşturulması gerekmektedir. 

İthalatçı, ihracat gönderisinin limandan hareketi öncesinde gümrük işlemlerinin tamamlanması adına, ihracatçının Cargo X üzerinden göndereceği, ACI numarası üzerinde uygun bir yere ve belirli şekilde işlenmiş olan ihracat belgeleri ve kendisinin girişini gerçekleştireceği bilgilerle talebini oluşturup Nafeza üzerinden gümrük otoritesine takdim eder. 

Mısırlı makamlardan aldığımız bilgiler doğrultusunda sistem, ACI numarası oluşturulması ve tüm belgelere kayıt edilmesi için sevkiyat ihracat ülkesinden hareket etmeden en az 48 saat/en çok 3 ay önce (3 ay  süresine ilişkin bilgi MTS şirketinden edinilmiştir) sevkiyat bilgi ve belgelerini talep etmektedir. 

Evrakların sistem üzerinden gümrüğe sunulması noktasında sorumluluk sahibi olan taraf ithalatçı ya da onun vekaletine sahip kişi/müşavirlik gibi yetkiye sahip (yetki için e-imza sahibi olmak zorunluluğu vardır. E-imza için Mısır’da halihazırda 2 şirket yetkilendirilmiştir. Bunlar; Egypttrust ve M.C.D.R’dir)  kişilerdir. 

 Sürecin işlemesi adımlar halinde incelendiğinde şu şekildedir;

• 1- İthalatçı, Nafeza üzerinden oluşturduğu şirket hesabı aracılığıyla gönderiye ilişkin talep edilen bilgi ve açıklamaları girmek için sisteme girer.

 

• 2- İthalatçı, ACI numarası almak için talep oluşturur, talep oluşturulabilmesi için ihracatçı şirkete (kayıt numarası, şirkete özel e-posta, kullanılan platfomun adı-Cargo X-) ve ihracata ilişkin işlemleri yürütecek firma elemanına ait (isim, telefon, kimlik no, e-posta v.b) hesabın açıldığı platformdaki (Cargo-X) bilgileri Nafeza’deki hesabına ait ekrana girer.

 

• 3- Akabinde ithalatçı, yüklemeye ilişkin temel bilgileri girmelidir. Bunlar; sipariş numarası, tarihi, fatura numarası, tarihi, fatura türü (proforma-orjinal vs), ihracatçı ülkesi, yükleme ve boşaltma limanı gibi bilgilerdir.

 

• 4- Kayıt ile birlikte sistem ithalatçıya talep numarası (Pre-ACI) verir ve gönderiye ilişkin detaylı bilgileri oluşturacağı sayfaya yönlendirme yapar.

 

• 5- Bundan sonra ise gönderiye ilişkin detaylı bilgilerin girilmesi aşaması başlar.

 

• 6- Açılan sayfada, gönderiye ilişkin otomatik olarak çıkacak bilgilere ek olarak ithalatçı; kararlaştırılan gümrük kıymetini, ithalatçıya ilişkin bazı bilgileri, gümrük rejimini, varış gümrük idaresini girer.

 

• 7- Akabinde, faturaya ilişkin olarak; fatura bilgilerini, teslim şekli ile fatura bedeli ile döviz türünü ekler.

 

• 8- Daha sonra, ürüne ilişkin numarayı (GS 1 veya PN gibi ürüne ait özellikleri detaylandıran numaraların kabul edildiği bildirilmektedir. Ancak bu ikisi haricindeki numaraların geçerlik durumu belirli olmayıp bunun için ithalatçıyla irtibat halinde olunması gerekmektedir), tarife numarasını yazar, ürüne ilişkin vergi, rüsum, ve teknik özellikleri onayladıktan sonra fatura ekranına dönerek ürüne ait girdiği bilgileri ekranda kontrol ederek kaydeder.

 

• 9- İthalatçı, oluşan beyanatı kabul ederek ürüne ilişkin gereklilikleri görür, kontrol aşamalarının onayını vererek talep oluşturmayı sonlandırır.

 

• 10- İthalatçı, talep oluştuktan sonra Gümrük Otoritesindeki değerlendirme akabinde ACI numarası oluşturulması veya talebin reddedilmesi söz konusu olur.

 

• 11- İthalatçının talebine red gelirse sistem, bu durumu red sebebiyle ithalatçıya

 

• 12- İthalatçının talebi kabul edilirse ACI numarası sistem tarafından oluşturulur.

 

• 13- Sistem ACI’yı oluşturduktan sonra ilgili taraflara (ithalatçı/ihracatçı) numarayı bildirir. (sistem deneme aşamasında olduğu için muhakkak bildirime ilişkin olarak ithalatçınızla irtibatta olunuz)

 

• 14- Cargo X’te ihracatçı tarafından oluşturulacak hesap kullanılarak ilgili ihracat belgeleri ithalatçıya ACI numarası işlenmiş şekilde gönderilir.

 

• 15- İthalatçı, Cargo X üzerinden Nefeza’ya gelen ve kendisine bildirilen belgeleri inceler. Belgelerin doğruluğunu kabul etmesi halinde e-imzası ile imzalar ve Nafeza üzerinden, 46 numaralı gümrük kabul kararını almak için, gümrük otoritesine talepte bulunur.

 

• 16- Gümrük Otoritesi, başvuruyu değerlendirir bu süreçte GOEIC, NFSA (Gıda Otoritesi) v.s gibi kamu otoriteleri ithalatın türü ve içeriğine göre sistemin yönlendirmesiyle işleme dahil olabilir.

 

• 17- Gözden geçirme sonrasında ithalatçı taahhüd ettiği ithalata ilişkin vergi, rüsum v.b ödemeleri gerçekleştirir.

 

• 18- Gönderinin varması akabinde, risk yönetimi sistemi çerçevesinde, ilgili otoritelerce gerekli kontroller sağlanır.

 

• 19- İlgili kontroller somut olarak gerçekleştirildikten sonra herhangi bir sorunun oluşmaması şartıyla eşyanın gümrükten çıkarılması izni verilir.

İthalatçının gireceği bilgiler için (https://www.nafeza.gov.eg/en/site/aci-info) bağlantıyı kontrol edebilirsiniz. Ayrıca, ek bilgi lazım olduğunda ithaltçınızın sizinle irtibata geçmesini sağlamanız gönderinin mahrece iade olmaması bakımından önem arz etmektedir.

Bu aşamadan sonra, ihracatçının sisteme bilgi ve belge girişi başlamaktadır. Ancak bundan önce ihracatçının Cargo X’te nasıl hesap oluşturduğuna (https://help.cargox.digital/en/user-manual/registration/new-company-registration/) değinilecektir.

 

Hesap oluşturmak için;

 

• 1- Hesap oluştura tıklanır ve akabinde şirketinizin ve şahsa ait kullanıcı bilgileri (şirket çalışanları kendi adına hesap oluşturabilmektedir. Böylece işlemi yapanlar şirket tarafından bilinebilmektedir. Kişiler blockchain anahtarlarıyla işlem gerçekleştirebilmektedirler.) girilir. Hesap oluştururken şirket e-posta adresinin şirketinize ait olması (@hotmail@gmail uzantılı olmaması) önem taşımaktadır. Kurulum sonrası hesabınızı aktive etmeniz gerekmektedir.

 

• 2- Hesap oluşturulurken önemli bir husus ise, registration number Anılan kayıt numarası hususu karmaşa yaratmıştır. Bu çerçevede, ilgili kayıt numarası firmaya özel bir kayıt numarası olmalı şeklinde açıklanmaktadır. Bu sebeple, ticaret sicil numarasının veya vergi kayıt numarasının (KDV de olabilir) kullanılabileceği ve aralarında ayrım yapılmadığı bilgisi bazı ticaret odalarıyla yapılan görüşmede iletilmiştir. Bu numara sizin sistemdeki tanımlayıcınız olacaktır. Farklı ülkelerden kayıt numaralarının çakışması ihtimalinin sistem tarafından nasıl engellendiği öğrenilememiştir.

 

• 3- Yeni hesabınızla giriş yaptıktan sonra size yönelik olarak yapılan talepler ekranınızda belirecektir.

 

• 4- Talep akabinde ihracatçı, Cargo X platformunda mevcut hesabı üzerinden ihracata ilişkin gerekli belgeleri yükler. Belgeler yüklenirken ACI numarasının ilgili belgelerde görünür ve uygun bir yerde olması gerekmektedir.

 

• 5- ACI numarasının evrak üzerine yerleştirilmesi konusu ise, uygulamada şirketlerce hazırlanan fatura ve paketleme listesine (packing list) firma tarafından, menşe/dolaşım belgeleri ile taslak konşimentoya ise ticaret odası ve konteynır gönderici tarafından ilgili evrakların üzerinde (tam olarak nereye yerleştirileceği bilgisi mevcut değildir. Uygulama ile zamanla oturacağı düşünülmektedir) uygun bir yere bilgisayar marifetiyle yazılarak basılmasıyla (elle yazımın kabul görmediği söylenmektedir) gerçekleştirilmektedir.

Orjinal konşimento basıldıktan sonra aynı şekilde sistemden yüklenerek gönderilmesi gerekmektedir. 

 

• 6- Cargo X aracılığı ile gönderilen belgelerin sisteme yüklendiğine dair uyarı, Nafeza sistemi vasıtasıyla ithalatçıya

 

• 7- İthalatçı, belgeleri kontrol eder ve ihracatçının gönderdiği belgelere ilişkin bir sorun olmadığına kanaat getirirse elektronik imzası vasıtasıyla bilgilerin doğru olduğunu kabul eder ve ithalat işlemini gerçekleştirmek istediğine ilişkin gümrük otoritesine Nafeza üzerinden bildirim göndererek 46 numaralı gümrük kabul kararını almak için talepte bulunur. 

Sistemin işleyişi mezkur şekilde olup, 1 Temmuz ve sonrasında ACI numarası olmayan eşyanın ithalatına izin verilmeyecektir. Bu sebeple, 1 Nisan’dan itibaren başlayan deneme süresinin iyi şekilde değerlendirilmesi sistemin öğrenilmesi açısından önemlidir.

İhracatçılarımızın sistem oturana kadar bütün süreci ithalatçılarıyla birlikte yürütmeleri ve çapraz kontrol halinde hareket etmeleri, sorun oluşması akabinde ithalatçıdan destek istemeleri önemle tavsiye edilir. Halihazırda sistemin işleyişi ile alakalı cevaplanmayan sorular olduğu sistemin oluşturanlar tarafından da kabul görmektedir.  

Uygulamanın pilot evresinde oluşabilecek sorunların çözülmesinin daha kolay olabileceği otorite tarafından dile getirilirken, 1 Temmuz ve akabinde olabilecek hataların çözümü konusu hala belirsizdir. Bu tarihle birlikte, ACI numarası olmayan gönderiler mahrecine iade edilecektir. 

Sistemin iyi işlemesi ülkemiz ihracatı bakımından da olumlu tesire sahip olabilecektir. Özellikle yaş meyve-sebze ihracı noktasında uzun gümrük kontrol sürelerinin yarattığı zarar bu sistem sayesinde izale olunabilir. Sistemin iyi işlemesi ve standart kamu otoriteleri dışında özel izin ve kontrol gerektiren bir gönderi olmaması halinde eşyanın gümrükten çıkma işlemlerinin ortalama 2-3 gün sürmesi hedeflenmektedir.

Sistem ilk olarak deniz limanlarında uygulanacak olup akabinde kapsamının genişletilmesi düşünülmektedir. 

ACI numarasına ilişkin hataların geminin limandan ayrılmasından önce düzeltilmesi gerekmektedir. Bu sebeple, numaranın işlenmesinde hata yapılmaması için azami dikkat ve itinanın gösterilmesi ihracatçılarımız aleyhine oluşabilecek maliyet ve zaman kayıplarının engellenmesi bakımından önemlidir. 

Diğer taraftan, belgelere yönelik olarak talep edilen elçilik/konsolosluk onaylarının da süreç içerisinde tamamen kaldırlabileceği söylenmektedir. 

                Sisteme     ilişkin     olarak     sıklıkla     sorulan     sorular     ve     cevapları     ise     bağlantı (https://www.nafeza.gov.eg/en/site/aci-faq) daki gibidir.

---